مدیریت آموزش عالی خانم دکترسمانه شیرزاد

101 THINGS YOU CAN DO

THE FIRST THREE WEEKS OF CLASS

By Joyce T. Povlacs
Teaching andLearningCenter, UniversityofNebraska-Lincoln

شروع تدریس در آغاز ترم تحصیلی از اهمیت خاصی برخوردار است. حال چه یک کلاس مقدماتی برای دانش آموزان تازه وارد باشد یا یک دوره تخصصی برای دانشجویان سال آخر. به هر حال شروع خوب می تواند احساس مطلوبی را برای همه دانشجویان در طول ترم ایجاد نماید. مطالعات نشان داده است که سه هفته اول هر ترم تحصیلی دوره بسیار مهمی است و مهارت اساتیدو معلمان  در مدیریت و برنامه ریزی این دوره در انگیزش دانشجویان بسیار موثر است. این مقاله خلاصه ای است از مجموع نظریات و تجارب اساتید و معلمان سراسر دنیا که در قالب 101 نکته اساسی برای داشتن کلاسی بهتر در طول ترم جمع آوری شده است

 1)  در ابتدای ورود به کلاس با دانشجویان احوالپرسی و معارفه کوتاهی داشته باشید.

2)      در اولین جلسه از شروع ترم تحصیلی سعی کنید دقت و توجه دانشجویان را به کلاس معطوف دارید.

3)      خود را بصورت کامل معرفی نموده با حضور و غیاب دانشجویان شروع کنید .

4)      از دانشجویان بخواهید خود را بصورت کامل معرفی کنند . سعی کنید اسامی آنها را به خاطر بسپارید.

5)      در جلسه اول ساختار کلی از برنامه تان را بیان نمائید.

6)      کلاس درس را درست به موقع شروع کنید.

7)      ساعات موظف تدریس برای درس مورد نظر را به دانشجویان اعلام نمایید.

8)      سعی کنید در طول ترم تحصیلی این مدت زمان را رعایت نمایید.

9)      روش های تدریس و وسائل کمک آموزشی را که احتمالاً در طول ترم استفاده خواهید کرد  به دانشجویان معرفی نمایید. (سخنرانی, کنفرانس, بحث گروهی, اسلاید, ترانس پرنسی)

10)  سرفصل دروس را بصورت مکتوب تهیه و در اختیار دانشجویان قرار دهید.

11)  برای دانشجویان تبیین نمایید که برای درس شما چه مقدار وقت در روز باید صرف کنند و آنها را در شیوه های مدیریت زمان و استفاده بهتر از فرصت ها راهنمایی نمایید.

12)   در صورت نیاز، دانشجویان را برای آموختن مهارت های اساسی مورد نیاز برای موفقیت در درس شما راهنمایی و هدایت نمایید  (روش های گزارش نویسی, مقاله نویسی.)

13)  برای کمک به دانشجویان روشهای  مناسب یادگیری را جهت دریافت آنچه که باید بیاموزند  طراحی نمایید.

14)  اماکن و مراکز کمک آموزشی و راههای استفاده از آن را به دانشجویان خود معرفی کنید.

15)  انواع آزمونهایی را که در طول ترم خواهید داشت  به دانشجویان معرفی نموده و روشهای مطالعه موثر برای موفقیت بیشتر در این آزمونها را برای آنها روشن  نمایید.

16)  یک نمونه از آزمون های  انتخابی   شما  برای سنجش دانشجویان را  بصورت  آزمایشی مطرح  نمایید.

17)  نمونه ای از پاسخ سؤالات را به دانشجویان نشان دهید.

18)   در مورد تقلب و تخلف در امتحانات و  عواقب ناشی  از آن را برای  دانشجویان توضیح دهید.

19)  در صورت تمایل می توانید بین خود و دانشجویان برای پاداش یا تنبیه در مواردی از قبیل حضور به موقع سر کلاس یا تاخیر در ورود, موفقیت در امتحانات, رعایت نظم و آداب در کلاس و قراردادی برقرار نمایید.
( به عنوان مثال در نظر گرفتن نمره ای برای حضور منظم در کلاس, اختصاص نمره ویژه برای ارائه کنفرانس, کارپژوهشی و ) 

20)  کسانی را که به هر دلیل با سایر دانشجویان متفاوتند و یا مشکل خاصی دارند در جلسات اول شناسایی نمایید.

21)  در لحظات آغازین درس سعی کنید دانشجویان را از حالت  هیجان و تلاطم شروع کلاس به آرامش و سکوت دعوت کنید و توجه آنها را به درس معطوف دارید

22)  بر مطالب جلسه قبل مرور کلی داشته باشید.

23)  چند سؤال مطرح نمائید و ضمن پاسخگویی دانشجویان مطالب را یادآوری نمائید .

24)   بهتر است درس جدید را با طرح یک معما, سؤال, تصویر جالب, اسلاید یا ترانس پرنسی شروع کنید. این امر در جلب توجه دانشجویان به موضوع درس موثر است.

25)   عنوان درس را مطرح کنید و از دانشجویان بخواهید انتظار و هدفشان را از یادگیری این موضوع بیان نمایند.

26)   در موضوعات درسی مختلف از روش های متنوع تدریس و وسائل کمک آموزشی مناسب استفاده کنید.

27)   بعد از تدریس, گروهی با شرکت دانشجویان تشکیل دهید تا به مرور مطالب مطرح شده بپردازند و در طول بحث گروهی در کلاس قدم بزنید و گاه دقایقی را در مجاورت دانشجویان بنشینید.

28)   گاهی از روشهای ایفای نقش در کلاس استفاده کنید و اجازه دهید دانشجویان نقش خود را انتخاب کنند.

29)   برای تقویت تفکر خلاق و ایجاد افق هایی نوین در ذهن دانشجویان از روشهای بحث گروهی, بارش افکار و حل مساله  استفاده نمائید.

30)  لیستی از مشکلات و مسائل پیچیده درسی را تهیه و در اختیار دانشجویان قرار دهید و از آنها بخواهید تا راه حلی را برای آنها پیدا کنند. 

31)    به دانشجویان بیاموزید حداقل 3 بخش از اوقات خود را به خوب گوش دادن, مطالعه صحیح و یافتن نکات کلیدی اختصاص دهند و مطالب درسی را بصورت مستدل و منظم پیگیری نمایند.

32)   در تفهیم نکات کلیدی و مفاهیم اصلی درس از مثال, تصویر و وسائل کمک آموزشی استفاده کنید. 

33)  گاه در بین درس بصورت موردی از برخی دانشجویان سؤالی بپرسید.

34)   در قالب بیان نظرات شخصی دانشجویان همراه با سؤالات و بحث های گروهی بهتر می توانید با نقطه نظرات دانشجویان آشنا شوید.

35)  سعی کنید مثالها و مسائل ملموس و کاربردی تر را در کلاس به بحث و گفتگو بگذارید (در کلاس های بزرگ می توانید از یک میکروفن پرتابل بین دانشجویان استفاده کنید).

36)   در رابطه با علایق و فعالیتهای علمی و پژوهشی خود با دانشجویان صحبت کنید.

37)   از دانشجویان بپرسید اخیراً چه کتابهایی را مطالعه کرده اند و از آنها در مورد اخبار و نشریات جویا شوید.

38)  به روش خودتان به رفتارهای مثبت و پیشرفت تحصیلی دانشجویان خود توجه نشان دهید.

39)   در پایان هر جلسه بدون آنکه هدف امتیازدهی و رتبه بندی داشته باشید از طریق سؤالات تستی, شفاهی و حل تمرین توسط دانشجویان بازخوردی از تدریس خود داشته باشید.

40)   برای جلوگیری از خستگی در کلاس می توانید از روش های مختلفی استفاده کنید.:

v      یک استراحت چند دقیقه ای

v      بیان یک داستان, مثال, خاطره و .

v      تغییر در وسیله کمک آموزشی که بکار می برید 

v      از دانشجویان بخواهید دقایقی قلم خود را روی میز بگذارند و چیزی ننویسند و .

41)  از دانشجویان بخواهید در مورد درس امروز جدیدترین مطالب و اخبار را تهیه و در جلسه بعد مطرح نمایند

42)  خلاصه ای از درس جدید را روی تخته کلاس یا اورهد ترسیم کنید و از دانشجویان بخواهید سؤالات و نظرات خود را در مورد بحث امروز روی یک برگه بنویسند. برگه ها را جمع آوری و در جلسه بعد به سؤالات پاسخ دهید.

43)  از دانشجویان بپرسید آیا در میان آنها افراد شاغل نیز وجود دارد(ساعات کار در هفته, نوع شغل و .)

44)  از دانشجویان بخواهید آنچه را در زندگی مهمترین مسئله می پندارند » روی یک برگه برای شما بنویسند. 

45)  برای تدریس مطالب آموزشی مختلف از وسایل کمک آموزشی وروشهای تدریس متنوع استفاده کنید.

46)  درصورتی که از پخش فیلم درکلاس استفاده می کنید ابتدا بخشی از فیلم را نمایش دهید وپس از هرمطلب اساسی وکلیدی تصویررا متوقف نموده وراجع به آن به بحث وگفتگو بپردازید وسپس ادامه دهید.

47)  گاهی از سخنران میهمان برای تدریس مطالب خصوصی استفاده کنید.

48)  هنگام تدریس سخنران میهمان شما نیز درکنار دانشجویان به سخنان ایشان گوش بسپارید.

49)  دربرخی دروس که مستم تبیین مهارت های ارتباطی است می توانید از روش ایفای نقش استفاده کنید.

50)  برای تشویق دانشجویان به یادگیری فعال و تفکر منتقدانه در هرجلسه سئوالات پیچیده ای را مطرح نمایید وپاسخ ها را درجلسه آینده به بحث وگفتگو بگذارید. 

51)  دانشجویان را به استفاده وجستجوی منابع خارج ازکتاب تشویق نمایید.

52)  دانشجویان را به مشارکت در کارگروهی وفعالیت های جمعی هدایت نمایید.

53)  درهرجلسه درس فرصتی را اختیار دانشجویان قراردهید تا عقاید ونظرات خودرا درباره مطالب درسی وشیوه تدریس شما ابراز دارند.

54)   اگرحیطه تدریس شما محیط های بالینی، آزمایشگاهی وکارآموزی است از روز اول کار عملی را شروع کنید.

55)  همه عواملی را که منجر به داشتن فعالیت های  عملی اثربخش تر می شود دسته بندی کنید.( گروه بندی دانشجویان ، هماهنگی با مربیان ومسئولین بخش ها، تجهیزات مورد نیاز ، خدمات پشتیبانی و ابزارمورد وم)

56)  اهداف ، انتظارات و سرفصل واحدهای عملی را بصورت مکتوب دراختیار دانشجویان قراردهید.

57)   مراحل کار، تکنیک ها و معیارهای سنجش مهارت های عملی را مشخص نمایید.

58)  منابع یا مراکزی را که دانشجویان برای تمرین یا مطالعه بیشتربه آن نیازدارند به آنها معرفی نمائید.

59)   گاهی در کلاس درس درمورد سوابق علمی وپژوهشی خود با دانشجویان صحبت کنید.

60)   با دانشجویان درمورد اشتیاق و انگیزه آنها به ادامه تحصیل درمقاطع بالاتر گفتگو نمائید.

61)  گاهی دانشجویان را به گروههای 2 تایی تقسیم کنید تا هریک با یک سؤال دیگری را ارزیابی نماید.

62)     پرسیدن یک سؤال غیردرسی درخاتمه هرکلاس می تواند موجب رفع خستگی شده و پایان با نشاط تری را به دنبال داشته باشد:

v      چه مطلبی ذهن شمارا بیش